Parochie en Kerk
Onze parochie maakt deel uit van de Pastorale Eenheid Onze-Lieve-Vrouw Essen–Kalmthout, van het dekenaat Noorderkempen en van het bisdom Antwerpen.
 |
| HEILIG HART-PAROCHIE, HEUVEL, KALMTHOUT |
De Heilig Hart-kerk is gelegen op de hoek van de Heuvel en de Lindendreef, adres: Heuvel 16, 2920 Kalmthout. Er is parkeergelegenheid naast de kerk en in de Lindendreef.
De kerk is enkel open tijdens misvieringen.
Het grondgebied dat nu tot de parochie van het Heilig-Hart behoort, maakte vroeger deel uit van de parochie Onze-Lieve-Vrouw van het Centrum. Einde 1936 gaf de overheid zijn goedkeuring om een kapel te bouwen.
Op 5 januari 1937 werd Gustaaf de Keyzer, voordien onderpastoor in Brasschaat, in Kalmthout als kapelaan benoemd en kreeg hij de opdracht een stuk grond te zoeken voor de oprichting van de kapel. De grond werd uiteindelijk geschonken door juffrouw Maria Van Heybeeck.
De kerk werd gebouwd in 1938 – 1939 naar een ontwerp van architect Frans Peeters. Het werd een moderne gotische bakstenen kerk, noord-zuid-georiënteerde, type zaalkerk met éénbeukig schip, koor en oostelijke toren.
De aannemer, de firma Jan Horsten uit Deurne, voltooide de werken en op Palmzondag van 1939 werd de kapel ingezegend en een week later, op Paaszondag, in gebruik genomen. In 1956 werd de kapelanie een parochie en werd de kapel een parochiekerk.
Ondertussen was aan de noordzijde van de kerk de Mariadreef of Kapellekensdreef zoals thans de dreef wordt genoemd, aangelegd. In maart 1954 had, op verzoek van de toenmalige pastoor Paaps, de Vereniging van de Parochiale Werken van de dekenij Essen de grond aangekocht van advocaat Ferdinand Bosmans. De pastoor had het plan opgevat om de 750 meter lange dreef te voorzien van kapelletjes met daarin afbeeldingen van de 15 overwegingen van de rozenkrans. Hij liet door de N.V. Dura te Kalmthout de kapelletjes vervaardigen in witte simili-steen en Hilda Van Spaendonk ontwierp en schilderde de taferelen. Bij elk kappelletje werd een smeedijzeren lantaarntje, ontworpen door Koen Cuperus, geplaatst. In een weiland aan het einde van de dreef werd een kalvarieberg opgericht met een 10 meter hoog kruis. In 1958 werd aan het begin van de dreef een gemetselde boog opgetrokken. De dreef werd op 29 augustus 1954 ingewijd door Monseigneur Schoenmaeckers.
Opvallend was dat de zorg voor de kapelletjes werd toevertrouwd aan de bewoners van de verschillende straten van de parochie met als opmerking dat werd gehoopt dat deze bewoners “ten eeuwige dage” in deze uiting van godsvrucht zouden volharden.
Reeds in de jaren negentienhonderd zeventig was de dreef echter totaal verwilderd, werd het glas van de kapelletjes gebroken en verbleekten de schilderijen. De smeedijzeren lantaarntjes waren doorgeroest en moesten worden verwijderd. Bij een storm in de herfst van 1990 werd de boog aan de ingang omver geblazen en niet heropgebouwd. De kalvarieberg op het einde van de dreef verdween door verkaveling en bebouwing. De totale teloorgang van de Mariadreef dreigde, tot in 2008 het gemeentebestuur onder impuls van de schepen van Cultuur, Clarisse De Rijdt, het initiatief nam tot restauratie. De verwilderde lindebomen werden gesnoeid en de kapelletjes gezandstraalt en er werden opnieuw op duurzame wijze tekeningen aangebracht in de nissen van de kapelletjes. De nieuwe inhuldiging vond plaats op zondag 05 oktober 2008.
Het bezien waard in de kerk: Op het priesterkoorstaat helemaal achteraan het oude, massief marmeren altaar. Het dient nu voor het tabernakel. Het nieuwe naar de gelovigen gerichte altaar, werd ontworpen door architect Albert van Loon uit Berchem en vervaardigd in de Kalmthoutse school, GITOK, onder leiding van leraar Van Passen.
De twee zijaltaren zijn gemaakt van witte zandsteen door de firma Dura. De koperen kruisbeelden zijn het werk van Koen Cuperus.
De ramen zijn glas-in-lood ramen. Ze zijn ontworpen en vervaardigd door Vic Van Spaendonck en Jozef Jacobs. Hetzelfde motief keert telekns weer: A P.Ω wat “Christos, Alpha et Omega” betekent of “Christus, het begin en het einde”. In de glasramen, die geplaatst werden onder pastoor Paaps, staan de namen van de schenkers.
De kruisweg, geschilderd op doek, was een gift van de zusters van Clara Fey.
Op het hoogkoor staat een bescheiden elektrisch orgel. De speeltafel heeft twee klavieren.
Aan beide kanten van het inkomportaal zijn twee devotiekapellen gevestigd. Aan de linkerkapel staat het beeld van de Moeder van Smarten. Op de voet er van is een plaatje bevestigd met het opschrift: “Uit dankbaarheid, de vluchtelingen en het personeel van kolonie Kinderwelzijn, Kalmthout 1940”. Verder bevinden zich daar de beelden van Sint-Antonius van Padua en de heilig Theresia. In de rechterkapel wordt het beeld van de heilige Rita van cassia vereerd, de patrones van de hopeloze zaken. Naast de trap van het hoogzaal geeft de deur toegang tot een kleine kapel. Dat was vroeger de doopkapel. Nu bevindt de doopkapel zich naast het priesterkoor, tegenover de sacristie. Let hier op het prachtige kruisbeeld en het mooie Mariabeeld tegen de muur en merk ook de kleine kruiswegstaties op. Deze werden aan de kerk geschonken door de zusters van de Heilige Vincentius van Dendermonde toen hun kloostertje in de Begijnenstraat in Antwerpen werd opgeheven.
De kerktoren staat boven het priesterkoor. Er hangen drie klokken in, elk met een eigen naam:
Pastoors van onze parochie van 1937 tot …:
Zie ook hier voor contactinformatie
Contact via: heuvelparochie@gmail.com
Samenstelling: Pastoor Bernard De Preter, Marleen Koolen (Centrum), Jef Van Den Heuvel (centrum), Caroline Renier (Heide), Riet Van Rijckegem (Heide), Eddy Marstboom (Heide), Wim Boden (Heuvel) en Paul Smits (Heuvel).
Contact via: heuvelparochie@gmail.com
De kerk is enkel open tijdens misvieringen.
Historiek
Het grondgebied dat nu tot de parochie van het Heilig-Hart behoort, maakte vroeger deel uit van de parochie Onze-Lieve-Vrouw van het Centrum. Einde 1936 gaf de overheid zijn goedkeuring om een kapel te bouwen.
Op 5 januari 1937 werd Gustaaf de Keyzer, voordien onderpastoor in Brasschaat, in Kalmthout als kapelaan benoemd en kreeg hij de opdracht een stuk grond te zoeken voor de oprichting van de kapel. De grond werd uiteindelijk geschonken door juffrouw Maria Van Heybeeck.
De kerk werd gebouwd in 1938 – 1939 naar een ontwerp van architect Frans Peeters. Het werd een moderne gotische bakstenen kerk, noord-zuid-georiënteerde, type zaalkerk met éénbeukig schip, koor en oostelijke toren.
De aannemer, de firma Jan Horsten uit Deurne, voltooide de werken en op Palmzondag van 1939 werd de kapel ingezegend en een week later, op Paaszondag, in gebruik genomen. In 1956 werd de kapelanie een parochie en werd de kapel een parochiekerk.
Ondertussen was aan de noordzijde van de kerk de Mariadreef of Kapellekensdreef zoals thans de dreef wordt genoemd, aangelegd. In maart 1954 had, op verzoek van de toenmalige pastoor Paaps, de Vereniging van de Parochiale Werken van de dekenij Essen de grond aangekocht van advocaat Ferdinand Bosmans. De pastoor had het plan opgevat om de 750 meter lange dreef te voorzien van kapelletjes met daarin afbeeldingen van de 15 overwegingen van de rozenkrans. Hij liet door de N.V. Dura te Kalmthout de kapelletjes vervaardigen in witte simili-steen en Hilda Van Spaendonk ontwierp en schilderde de taferelen. Bij elk kappelletje werd een smeedijzeren lantaarntje, ontworpen door Koen Cuperus, geplaatst. In een weiland aan het einde van de dreef werd een kalvarieberg opgericht met een 10 meter hoog kruis. In 1958 werd aan het begin van de dreef een gemetselde boog opgetrokken. De dreef werd op 29 augustus 1954 ingewijd door Monseigneur Schoenmaeckers.
Opvallend was dat de zorg voor de kapelletjes werd toevertrouwd aan de bewoners van de verschillende straten van de parochie met als opmerking dat werd gehoopt dat deze bewoners “ten eeuwige dage” in deze uiting van godsvrucht zouden volharden.
Reeds in de jaren negentienhonderd zeventig was de dreef echter totaal verwilderd, werd het glas van de kapelletjes gebroken en verbleekten de schilderijen. De smeedijzeren lantaarntjes waren doorgeroest en moesten worden verwijderd. Bij een storm in de herfst van 1990 werd de boog aan de ingang omver geblazen en niet heropgebouwd. De kalvarieberg op het einde van de dreef verdween door verkaveling en bebouwing. De totale teloorgang van de Mariadreef dreigde, tot in 2008 het gemeentebestuur onder impuls van de schepen van Cultuur, Clarisse De Rijdt, het initiatief nam tot restauratie. De verwilderde lindebomen werden gesnoeid en de kapelletjes gezandstraalt en er werden opnieuw op duurzame wijze tekeningen aangebracht in de nissen van de kapelletjes. De nieuwe inhuldiging vond plaats op zondag 05 oktober 2008.
Het bezien waard in de kerk: Op het priesterkoorstaat helemaal achteraan het oude, massief marmeren altaar. Het dient nu voor het tabernakel. Het nieuwe naar de gelovigen gerichte altaar, werd ontworpen door architect Albert van Loon uit Berchem en vervaardigd in de Kalmthoutse school, GITOK, onder leiding van leraar Van Passen.
De twee zijaltaren zijn gemaakt van witte zandsteen door de firma Dura. De koperen kruisbeelden zijn het werk van Koen Cuperus.
De ramen zijn glas-in-lood ramen. Ze zijn ontworpen en vervaardigd door Vic Van Spaendonck en Jozef Jacobs. Hetzelfde motief keert telekns weer: A P.Ω wat “Christos, Alpha et Omega” betekent of “Christus, het begin en het einde”. In de glasramen, die geplaatst werden onder pastoor Paaps, staan de namen van de schenkers.
De kruisweg, geschilderd op doek, was een gift van de zusters van Clara Fey.
Op het hoogkoor staat een bescheiden elektrisch orgel. De speeltafel heeft twee klavieren.
Aan beide kanten van het inkomportaal zijn twee devotiekapellen gevestigd. Aan de linkerkapel staat het beeld van de Moeder van Smarten. Op de voet er van is een plaatje bevestigd met het opschrift: “Uit dankbaarheid, de vluchtelingen en het personeel van kolonie Kinderwelzijn, Kalmthout 1940”. Verder bevinden zich daar de beelden van Sint-Antonius van Padua en de heilig Theresia. In de rechterkapel wordt het beeld van de heilige Rita van cassia vereerd, de patrones van de hopeloze zaken. Naast de trap van het hoogzaal geeft de deur toegang tot een kleine kapel. Dat was vroeger de doopkapel. Nu bevindt de doopkapel zich naast het priesterkoor, tegenover de sacristie. Let hier op het prachtige kruisbeeld en het mooie Mariabeeld tegen de muur en merk ook de kleine kruiswegstaties op. Deze werden aan de kerk geschonken door de zusters van de Heilige Vincentius van Dendermonde toen hun kloostertje in de Begijnenstraat in Antwerpen werd opgeheven.
De kerktoren staat boven het priesterkoor. Er hangen drie klokken in, elk met een eigen naam:
- Maria (+/- 190 kg) gedoopt in 1939 (bij de inhuldiging van de kerk);
- Jozef (+/- 320 kg) gedoopt op 22 november 1953;
- Lucas (+/- 190 kg) gedoopt in 1939 (bij de inhuldiging van de kerk); maar tijdens de oorlog in 1943 weggehaald door de Duitsers. De nieuwe Lucas werd eveneens gedoopt op 22 november 1953.
Pastoors van onze parochie van 1937 tot …:
- Gustaaf De Keyzer, seculier priester, geboren te Sint-Pieters-Rode op 21 mei 1898. Priester gewijd op 27 april 1924. Leraar op het Sint-Jan-Berchmanscollege in Antwerpen vanaf 30 september 1923. Onderpastoor in de parochie Sint-Antonius te Brasschaat vanaf 31 december 1931. Benoemd tot kapelaan te Heuvel in Kalmthout van 31 maart 1937 tot 7 november 1948. Ondertussen aalmoezenier in het rusthuis Sint-Vincentius te kalmthout van 14 april 1937 tot 8 april 1939. Pastoor te Wildert – Essen vanaf 7 november 1948 en op rust gesteld op 4 juni 1969. Overleden te Ekeren op 8 augustus 1976.
- Tony Paaps, seculier priester, geboren te Lier op 2 mei 1909. Priester gewijd op 26 februari 1933. Doctor in de geschiedenis en leraar aan het Sint-Lievenscollege in Antwerpen van 14 augustus 1935 tot 15 september 1944. Kapelaan benoemd in de parochie Heilig-Hart te Heuvel, Kalmthout vanaf 8 november 1948 en daar pastoor benoemd sinds 18 maart 1956. Op rust gesteld op 1 oktober 1974. Overleden in Kapellen op 1 maart 1986.
- Jozef Van der Moere, seculier priester, geboren te Brugge op 3 maart 1924. Priester gewijd op 23 juli 1950. Onderpastoor benoemd in de parochie Itterbeek op 18 september 1950 en daarna in Lisp (Lier) vanaf 10 juni 1959. Pastoor in de parochie van het Heilig-Hart te Heuvel – Kalmthout van 22 december 1974 tot 6 december 1989. Overleden te Zwijndrecht op 15 maart 2009.
- Bernard van Beek, missionaris van Steyl (s.v.d.), geboren te Nistelrode (Nl) op 29 januari 1925. Priester gewijd op 20 augustus 1950. Leraar aan het missiecollege Sint-Jozef te Overijse en vanaf 1 september 1970 godsdienstleraar aan het Stella Marisinstituut te Merksem. Pastoor benoemd in de parochie Heilig-Hart te Heuvel – Kalmthout van 13 maart 1990 tot 16 juni 2003. Aalmoezenier in het rusthuis Sint-Vincentius te Kalmthout vanaf 17 juni 2003. Overleden te Dongen (Nl) op 13 april 2005.
- Jos Verhaegen, missionaris van Steyl (s.v.d.), geboren te Overijse op 23 september 1944. Priester gewijd op 20 april 1974. Zending als missionaris naar Quito (Ecuador) in april 1975. Terugkeer uit Ecuador in juli 1996 en tot pastoor benoemd in de parochie Sint-Jozef te Heide – Kalmthout. Tevens pastoor van de parochie Heilig-Hart te Heuvel – Kalmthout vanaf 28 oktober 2003.
Organisatie van de Parochie
Zie ook hier voor contactinformatie
De priesters aangesteld voor de Pastorale Eenheid
- Pater Abraham Rayappan
- Pastoor Bernard De Preter
Plaatselijke contactpersoon
- Wim Boden, voetbooglaan 18, 2920 Kalmthout
Koster
- Tuur Hendrickx, Kapellensteenweg 25 bus 1, 2920 Kalmthout, GSM 0470 26 49 32,e-mail: tuurhendrickx@skynet.be
Kerkraad
De kerkraad is een openbare instelling, belast met het beheer van de materiële goederen van de kerk. De kerkraad bestaat uit 7 verkozen leden.Contact via: heuvelparochie@gmail.com
- Patrick Cassimon, voorzitter
- Wim Heestermans, secretaris
- Gaston Hertogs, schatbewaarder
- Tuur Hendrickx
- Wim Boden
Plaatselijke kerngroep
De plaatselijke kerngroep, het vroegere parochieteam, bestaat uit een kleine groep mensen die het pastoraal plan van het bisdom en het beleid van de parochie behartigen. Er is één kerngroep voor drie parochies van Kalmthout namelijk O.L.Vrouw Centrum, Sint-Jozef Heide en Heilig-Hart Heuvel.Samenstelling: Pastoor Bernard De Preter, Marleen Koolen (Centrum), Jef Van Den Heuvel (centrum), Caroline Renier (Heide), Riet Van Rijckegem (Heide), Eddy Marstboom (Heide), Wim Boden (Heuvel) en Paul Smits (Heuvel).
Contact via: heuvelparochie@gmail.com
